HZ&PC: 1942-1950
1942-1950: De oorlogsjaren en zwemsucessen voor Wiarda en de Vrije

Opvallende prestaties in een moeilijke tijd

Was de situatie waarin de cub verkeerde aan het begin van de oorlog al slecht, gedurende de oorlog gleed de vereniging steeds verder het moeras in. Financieel ging het niet goed, maar ook met sommige leden van de club werden de oorlogshandelingen aan den lijve ondervonden. Secretaris Dijkstra werd verbannen naar een werkkamp (kwam er overigens na de oorlop weer goed van terug) en HZ&PC (en het zwembad) diende zelfs als onderduikadres voor een paard, die verborgen voor de bezetter een kleedhokje als toevluchtsoord kreeg.
Een poging van de kring Friesland om samen met HZ&PC nog wat vertier te organiseren in het voorlaatste oorlogsjaar mislukte hopenloos: Slechts een handjevol zwemmers kwam af op deze “feestavond”

Toch waren er enige opvallende sportieve successen te noteren. Tiedo Wiarda bijvoorbeeld pakte als eerste HZ&PC-er zowaar een Friese titel op de 50 meter vrije “zwemwijze” (nu vrije slag). Hij legde de afstand in een 50 meterbad in Huizum af in 0.32,8 en werd door deze prestatie afgevaardigd naar Amsterdam om in 1944 te zwemmen tijdens de Nationale Kampioenschappen.
In de boeken vinden we een verslag van de reis naar Amsterdam:
“vertrokken vanuit Leeuwarden om 19.46, de reiskosten worden door de bond vergoed, (11 gulden) maar moeten eerst moeten vergoed. Er wordt gelogeerd in het hotel.”.
Baukje Wierda zwemt in eigen bad in 1943 ook naar de Friese titel. Vermeldenswaard is dat tijdens dit kampioenschap toeschouwers werden vermaakt door twee hengelaars, die een les gaven hoe een snoek te vangen.

Ook in 1944 pakte Wiarda de Friese titel op de 1500 meter vrije zwemwijze. Dat echter was niet genoeg voor hem en zijn tegenstanders. In zijn thuisbad werd nog een revanchewedstrijd gehouden. Inzet was onder andere een aanval op het Friese record. Er meldde zich slechts een concurrent (Chris Dorenbos van zwemvereniging Huizum). De poging werd ondernomen in het thuisbadeen wedstrijd van de maken dook de voorzitter van HZ&PC, Lolke de Vries, ook het water in. Hij zwom de zoals “typische zijslag”. Helaas voor Wiarda slaagde hij niet in zijn missie. De klokken bleven stilstaan op 26 minuten en 2 seconden, niet genoeg voor een nieuw Fries record.

Twee bijzondere wedstrijden en de bevrijding

In 1944 organiseerde zwemvereniging Aegir uit Eindhoven een zeilkamp in Friesland en dat was de driecte aanleiding om een waterpolowedstrijd te organiseren tegen HZ&PC. Inmiddels kon HZ&PC zowaar een zevental op de been brengen, alleen er ontbrak een bal. Toch is de wedstrijd gespeeld, waarschijnlijk met een bal van de tegenstander of met een andersoortige bal dan een waterpolobal. HZ&PC kon met opgeheven hoofd het water verlaten. Er werd gewonnen met 3-2.
In maart 1945 ontving het bestuur van HZ&PC een brief van zwemvereniging de Residentie om aardappelen te sturen voor hun leden. Dat bleek helaas onuitvoerbaar gezien de oorloghandelingen.
Op 14 en 15 april 1945 werd Heerenveen bevrijd. Een maand later, op 25 mei, werd een feestelijke optocht gehouden door het centrum van Heerenveen, waar ook HZ&PC aan deelnam. Met de leuze “De oorlog is voorbij, maar wij duiken onder” profileerde de club zich tijdens deze feestelijke optocht

Rond deze tijd werd ook een waterpolowedstrijd gespeeld tegen een gelegeheidsformatie van de (Canadeze) bevrijders. Helaas is niet meer te achterhalen hoe de wedstrijd afliep, wel lezen we in de verslagen dat sommige leden bang waren te worden verzopen door de Canadezen omdat ze wellicht een anders spelopvatting hadden.

Wiarda en de Vrij pakken Friese titels en gaan naar het NK

In de periode vanaf 1944 tot 1950 was Tiedo Wiarda uitgegroeid tot een van de smaakmakers van het Friese zwemmen. Daar kwam later ook Simon de Vrij bij.
Wiarda pakte in 1944, 1946 en 1947 de Friese titel op het koningsnummer: de 100 meter vrije zwemwijze. Ook op de lange afstand deed Wiarda van zich spreken. Drie maal werd hij in deze tijd de Friese titel (1944, 1948 en 1949).
Vermeldenswaard is dat Wiarda zich ook toelegde op extra lange afstanden, zoals de 3 kilometer van de Groote Wielen, een zwem TT te Nijkerk (vijf kilometer) en de Scheldebeekwedstrijd in Vlissingen waar hij verdienstelijk vijfde werd.
Simon de Vrij liet van zich horen op de Friese kampioenschappen van 1950. Daar zwom deze zwemmer naar het kampioenschap op de 200 meter schoolslag.
De successen van beide heren resulteerde in een uitnodiging voor de NK in Den Haag op 1948. Tido plaatste zich voor de 1500 meter. De NK was een bijzondere wedstrijd, omdat het tevens gold als selectiewedstrijd voor de Olympische spelen, dat jaar, in London. Tiedo werd vijfde, hoewel hem wel een ereplaats werd toegedicht in de pers. De klassering was niet genoeg voor een plek in de Olympische ploeg. Een schrale troost voor Wiarda was dat geen van zijn toenmalige concurrenten uiteindelijk naar London konden afreizen.
In 1949 werd Simon de Vrij opnieuw geplaatst voor het NK, nu in Doetinchem. Hij miste op een haar na een finaleplek op de 200 meter schoolslag.
Zwemmers die in de jaren vlak na de oorlog goed voor de dag kwamen waren Anne Sutherland, Jo Bleeker, Jo Hofma en Zus en Simon de Vrij.